دسترسی به محتواهای صدا و تصویر موجود موضوعی ساده است ساده به دو دلیل اول سادگی مکانیزم های دسترسی و دوم فقر و نایابی منابع تصویری اکنون مقدار متنابهی اطلاعات صوتی و تصویری در شکلهای دیجیتالی نظیر آرشیوهای دیجیتال شبکه جهانی (WWW) دنباله های اطلاعاتی رادیو تلویزیونی، پایگاه های اطلاعاتی چه در کامپیوترهای شخصی و چه در شبکه های حرفه ای وجود دارد که روز به روز بر مقدار آنها نیز افزوده می گردد. ارزش این اطلاعات غالبا منوط وابسته به این می باشد که چگونه و با چه سهولتی بتوان آن اطلاعات مدنظر را پیدا، بازیابی، فیلتر و یا بطور کلی مدیریت نمود. راههای جدید تولید، سفارش، گزینش، جستجو و مدیریت داده های دیجیتالی مالتی مدیا از جمله مباحث مهم هزاره کنونی است. روند روشن است، در چند سال آینده، کاربرها با تعداد بی شماری از محتواهای فراهم آمده توسط منابع متعدد روبرو خواهند بود که دسترسی دقیق و سریع به این حجم متنابه اطلاعات صوتی – تصویری تقریبا غیرقابل تصور می نماید. لذا به منظور ایجاد بستر مناسب برای تحقق قابلیت دسترسی و امکانات دسترسی کاربر به این حجم نیاز به مدیریت و تعریف شناسه های لازم ضروری به نظر می رسد. البته مدیریت و شناسایی محتوا صرفا به جنبه های کاربردی آن در حیطه بازیابی اطلاعات پایه، برای مثال نظیر یک کتابخانه دیجیتالی محدود نمی شود بلکه از آن هم فراتر رفته و در زمینه هایی نظیر انتاب کانال پخش، ویرایش یا تدوین مالتی مدیا (توسط کاربر) و سایر سرویس ها و خدمات فهرست بندی مالتی مدیا مدنظر خواهد بود. پاسخ به روز و بهنگام این نیازها تلقی می شود. MPEG-7 MPEG-7 استاندارد دیگری از سری استانداردهای در زمینه برق (ISO IIEC) می باشد که توسط گروه محققین بین المللی Maving Pictures Grap ارایه گردید.
از این گروه تاکنون استانداردهای موفق و شناخته شده ای بقرار ذیل و با کاربردهای خاص معرفی شده است: (1992) MPEG – 1 (1995) MPEG – 2 (V.2 – 1999 , v.1 – 1998) MPEG – 4 استانداردهای MPEG 1,2 استانداردهایی بمنظور فشرده سازی بهینه سازی و انطباق دهی مبهوت و تصویر دیجیتایز شده می باشند که البته بطور شگرفی تولیدات تجاری امروزه سازگار با این دو به بازارها عرضه می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود: لوح های فشرده : DVD, CD – Interactive انتقال صدا (رادیویی) : DAB :انتقال صدا و تصویر: Digital TV [ATSC/DVB/ISDB]
(Video on Demand) VOD
استاندارد MPEG 4 نیز اولین استاندارد نمایش مالتی مدیای واقعی می باشد که ایجاد زمینه برای دخل و تصرف کاربر در تغییر محتوای دریافتی، (Interactivity) را با معنای جدید فراهم گردیده است بدین صورت که اجزاء شکل دهنده داده های تصویری یا صوتی بطور مستقل کد می شوند این استاندارد عناصر تکنولوژیست استاندارد شده دسترسی محتوایی، امکان توزیع و تولید محتوا را در زمینه سیستم های مالتی مدیای دو طرفه، مالتی مدیای موبایل و همچنین تلویزیونهای دیجیتال خاص (EDTV) فراهم می کند. استاندارد MPEG 7 را واسطه توصیفی محتوایی تصویری صوتی و متن نیز می گویند Multimedia Content Description Interface این واسطه در گام اول مجموعه ای از ابزارهای کارآمد و استانداردی را برای توصیف محتوای مالتی مدیا (صدا، تصویر، متن) در اختیار می گذارد کاربردی بودن آنها برای انواع کاربر اسان یا سیستم های خودکاری که اطلاعات صوتی و تصویری را پردازش می کنند طراحی کرده است.
اهداف MPEG – 7
اهداف MPEG – 7 در زمینه پیشنهاد و ارایه مجموعه ای جامع از ابزارهای توصیفی صدا تصویری برای توصیف اطلاعات مالتی مدیا می توان چنین خلاصه نمود دسترسی کیفی به محتوا شناسه محتوا نشانه گذاری خاص در محتوا قابلیت جستجو، گزینش و بازیابی مجدد سریع و دقیق از دید MPEG – 7 جمعیت فعل به موارد زیر اتلاق می شود برود کاسترها، کارخانجات الکترونیکی، مدیران و تهیه کنندگان محتوا، مؤسسات نشر آثار صوتی تصویری، سرویس های مخابراتی، آکادمی ها و نیز مدیران روشنفکر درست نگر. در1996 گروه MPEG براساس نیازهایی که متذکر شدیم عنوان کاری جدید را بعنوان راه حل 1.2 شروع کرد. عضو جدید MPEG بنام واسطه توصیفی محتوایی مالتی مدیا (باختصار MPEG – 7) با هدف فراهم آوری تکنولوژی استانداردی به منظور توصیف داده های صوتی تصویری در محیط های مالتی مدیا شکل گرفت باید متذکر شد که این استاندارد باتوجه به پدید آمدن انواع داده های جدید سعی در تعمیم قابلیت های خاص خودش در ارایه شناسه های محتوایی فراتر از آنچه امروز مواجهیم دارد. آنچه که تحت عنوان داده های خام مورد استفاده MPEG-7 مطرح می باشد محتواهای متنوع داده های صوتی تصویری متعارف است عکس، گرافیک (انیمیشن)، مدل های سه بعدی، صوت، مکالمه، تصاویر ویدیویی و نیز اطلاعاتی پیرامون چگونگی ترکیب این عناصر در شکل گیری یک نمایش مالتی مدیا یا همان متن نمایشی (scenario) میباشد. البته اگر این داده ها را داده های معمولی تلقی کنیم، مشخصات شخصیت های نمایشی (توصیف های ظاهری و صوری) در این اطلاعات – بعنوان داده ها خاص مطرح است . ابزارهای توصیفی MPEG-7 مستقل از شیوه هایی که محتوای مورد بررسی کد یا ذخیره شده اند عمل می کنند. ایجاد شناسه های توصیفی MPEG-7 برای فیلم های سینمایی آنالوگ و عکسها و پوسترهای متداول به همان شیوه مورد استفاده محتواهای دیجیتال انجام می پذیرد. نظیر سایر استانداردهای خانواده MPEG-7, MPEG استانداردی برای نمایش اطلاعات دیداری – شنیداری caudio – video information است که نیازهای خاصی را برآورده می سازد. این استاندارد مبتنی بر سایر استانداردهای نمایشی نظیر آنالوگ، MPEG-1, PCM 2.4 پایه گذاری می شود. یکی از نکات عملیاتی استاندارد MPEG-7 وجود بخش هایی رجوع پذیر از سایر استانداردها برای آن می باشد.
برای مثال امکان دارد یک مفسر شکل shapedes cripfor که در استاندارد MPEG-4 استفاده می شود بهمان مفهوم در MPEG-7 و البته در MPEG 1,2 برای بردار سرعت کاربرد داشته باشد. در MPEG-7 امکان وجود سطوح متفاوت و متعدد در تفسیرهایش فراهم شده است. علیرغم اینکه اساس توصیف MPEG-7 به شیوه نمایشی (کد) ساده مورد بررسی وابستگی ندارد لیکن قادر است مزایای فراهم آمده محتوای کد شده در استاندارد MPEG-4 را نیز تامین کند. هرگاه ماده مورد بررسی مطابق با MPEG-4 کد شده باشد بدین معنی است که طبق این استاندارد مواد دیداری شنیداری تحت عنوان اشیائی با داشتن روابط معلوم در زمان (سنکرونیزاسیون) و مکان (روی صفحه نمایش برای تصویر و داخل اتاق برای صدا) کد شده است و لذا این امکان هست که این اطلاعات مجددا در MPEG-7 بعنوان ضمیمه توصیف های اشیاء همراه گردد. هر نیرو که خصوصیات توصیفی لازم است از حیث کاربردی معنی دار باشند لذا متناسب با کاربرها و حوزه های کاربری متنوع، متفاوت خواهد بود. همین مطلب به این نکته اشاره دارد که مواد مشابه را می تواند مبتنی بر تنوع ترکیبهای peatures حوزه کاربری تنظیم نمود. برای مثال در مورد ماده تصویری شکل، اندازه، بافت تصویر، رنگ حرکت (بردار حرکت)، موقعیت شیء در صفحه نمایش و ماده شنیداری کلید نت، مود، ضرباهنگ (tempo) موقعیت صداها در مکان پخش بعنوان نمونه توصیف هایی در سطح پایین تر و مختصر قابل ارایه می باشند.
در بالاترین سطح، اطلاعات با معنی مطرح است: برای مثال صفحه ای با حضور سگ قهوه ای رنگ در حال پارس کردن در سمت چپ و توپ آبی رنگ افتاده در سمت راست با صدای اتومبیل های در حال عبور در زمینه صحنه. با توجه به دو مثال ارائه شده توصیف های با سطوح متوسط –abstraction- نیز مشخص خواهد بود. سطح خلاصه پردازی به طریقی که چهره های صحنه می توانند برداشت شوند بستگی دارد. چهره های سطح پایین (تفضیل کم) به شیوه های تماما خودکار قابل برداشت هستند چنانچه چهره های تا تفضیل زیاد نیازمند کاربرد انسان می باشند. پس از دست یابی به توصیفی از محتوا دیگر اطلاعات متنوع در رابطه با داده های مالتی مدیا نیاز می باشد: شکل شیوه کدگذاری (بعبارتی MPEG-2, JPEG) اندازه کل داده ها و ... را می توان نمونه هایی از from معرفی نمود. این قبیل اطلاعات کاربر را در چگونگی خواندن و استفاده ماده کمک می کند Conditions for accessing humaterial شرایط دسترسی ماده شنیداری دیداری راههای دسترسی طی یک فهرست شامل اطلاعات قانونی، اختصاصی و قیمت. Classification طبقه بندی محتوایی از نظر اینکه مورد استفاده هر طبقه، قشر، گروه می باشد. Link to other relevant material شرایط دسترسی به مواد (شنیداری – دیداری) راهگاههای قانونمندی که بتوان به یک فهرست وارد شد و نیز هزینه های مربوطه
طبقه بندی
طبقه بندی محتوایی متناسب با شرایط کاربر علاوه بر طبقه بندی هایی که از قبل تعریف شده بوده است. راهگاههای سایر مواد مرتبط مجموعه اطلاعاتی که در ارتقاء سرعت جستجوی کاربر تاثیرگذار باشد. زمینه محتوا در مورد محتواهای غیرداستانی شناخت مسایل پیرامون ضبط محتوا بسیار مهم است (برای مثال بازیهای المپیک 1996، فینال دو با مانع 200m، مردان) در بسیار از حالات استفاده از اطلاعات نوشتاری بمنظور توصیف مطلوب خواهد بود. همواره به این موضوع توجه مضاعف خواهد بود که توصیفات تا جایی که ممکن است مستقل از زبان محتوا باشد.
مثالی که طی آن بطور واضح توصیف با متن در دسترس کاربر قرار داده می شود نام نویسنده، فیلم و مکان های در رابطه با محتوا می باشند.
بدین ترتیب ابزارهای توصیفی MPEG-7 راهکارهای ایجاد توصیف محتوا را بقرار زیر بیان می دارد:
اطلاعات توصیفی در رابطه با فرآیندهای تولید محتوا (کارگردان، عنوان و ...) اطلاعات مرتبط ا استفاده از محتوا (نشانه دال بر کپی مجاز بودن محتوا، تاریخ مصرف، برنامه برودکاست) اطلاعات درمورد خصوصیات ذخیره سازی و ضبط محتوا (فرمت ضبط، شیوه گذاری استفاده برای محتوا) اطلاعات ساختاری مؤلفه های مکانی، زبان، توام مکان و زمان محتوا (scenecuts، رهگیری ناحیه حرکت موضوعات، مناطق مشخص یک صحنه)
اطلاعات مربوط به شاخصه های پیش پا افتاده (low level) محتوا (رنگ ها، نوشتارها، ملودی ها، صداهای زمینه) اطلاعات مفهومی و با معنی که بواسطه محتوا شکل واقعی گرفته اند (رویدادها و اشیاء اندرکنش های مابین اجزاء محتوا) اطلاعاتی درباره چگونگی جستجو موثر محتوایی اطلاعاتی درباره مجموعه های عناصر واقع در محتوا اطلاعاتی پیرامون تقابل کاربر با محتوا (الویت های کاربر، تاریخ مصرف)
لازم به ذکر است که تمامی این توصیفات البته بطرقی کارآمد برای کاربری های نظیر جستجو، گزینش (filtering) و غیر کد می گردند.
به منظور همساز نمودن این تنوع در توصیف محتوایی، استاندارد MPEG-7 توصیف محتوا را از چند دیدگاه مورد توجه دارد. مجموعه هایی از ابزارهای توصیفی مبتنی بر دیدگاه های ذکر شده آخر بعنوان قابلیت های (entities) مجزا مدنظر می باشند. بهرحال برای عناصر این مجموعه توصیف گرهای بهم مرتبط تلفیقی و توام را با چندین شیوه مهیا می باشد. فعلا بسته به نوع کاربرد برخی ترکیب ها موجود برخی در حال حاضر غایب یا بطور ناقص حاضر می باشند. با توجه به اینکه توصیف ایجاد شده با استفاده از ابزارهای توصیف گر MPEG7 بطور مستقیم متناظر، اصل محتوا می باشند امکان جستجو و عملیات گزینش (filtering) ماده موردنظر متناسب با علاقه کاربر فراهم می باشد. از نظر فیزیکی می توان داده های MPEG-7 را در کنار همان دنباله داده های اصلی شنیداری دیداری (Audio – visual) (یا در همان سیستم ذخیره سازی) قرار داده شوند. گرچه امکان حذف توصیف های MPEG-7 همواره میسر نیز خواهد بود در مواردی که محتوا و توصیف ها در یک مکان واحد نباشند مکانیزم هایی برای مدیریت ارتباط مواد شنیداری – دیداری و توصیف های MPEG-7 متناظر نیاز است که البته این مکانیزم ها حتما باید توان برقراری ارتباط کاربر را در هر دو طرف فراهم کند. نکته دیگر این که لزومی بر یکسان بودن نوع جستجو و محتوا ندارد برای مثال این امکان وجود دارد که مواد دیداری با استفاده از محتوای دیداری، موزیک، صحبت و غیرو مورد جستجو قرار گیرد البته قابلیت پاسخ دهی موتورهای جستجو و عامل گزینش (filter agent) به داده موردنظر برای جستجو با توصیف MPEG-7 نیز از مواردی است که در استاندارد فوق مورد توجه و تاکید بوده است.
این نرم‌افزار برای پخش صداهای ضبط شده در کامپیوتر کاربرد دارد. بوسیله این نرم‌افزار می‌تواند فایلهای با قالب MP3 را پخش کرد. حسن این فایلها نسبت به سایر فایلهای صوتی حجم کم آن است. فایهایی که با این قالب ذخیره شده‌اند تقریبا به ازای هر یک دقیقه صوت یک مگابایت فضا اشغال می‌کنند. بنابراین در یک CD که با این قالب پر شده است، حدود 10 تا 15 ساعت برنامه صوتی ذخیره می‌شود. مقایسه این مقدار با 75 دقیقه رایج برای CDهای صوتی قابلیت این نرم افزار را مشخص می‌کند.
هم چنین این نرم افزار یکی از کاربردی‌ترین نرم‌افزارهای موجود میباشد که برای اجرای فایلهای صوتی از آن استفاده می‌شود. این نرم‌افزار براحتی از وب سایت http://www.winamp.com قابل دسترسی است. Versionهای جدید آنرا می‌توان براحتی از این سایت Download نموده و مورد استفاده قرار داد. این نرم‌افزار قادر به پخش کلیه فرمتهای فایلهای صوتی اعم از mp3 و audio و ... میباشد. همچنین کیفیت و کارآیی بالای آن باعث محبوبیت آن در بین استفاده‌کنندگان شده است.
Zarnegar
محصولی است برای نگارش فارسی. این محصول که توسط شرکت سینا ارائه شده است، برای حروفچینی فارسی بکار گرفته می‌شود. تا چند سال گذشته اغلب ادارات و سازمانها از زرنگار برا تایپ متون نامه‌های خود استفاده می‌کردند. زرنگار نرم‌افزاری است که در محیط DOS کار می‌کند و محیطی کاملاً فارسی دارد. در حال حاضر اغلب از نرم‌افزار Word برای تایپ استفاده می‌شود. زرنگار دوران اوج خود را پشت سر گذاشته است.
Xing Player
برای اینکه بتوانیم از طریق کامپیوتر فیلم‌های روی CD را تماشا کنیم، نیاز به نرم‌افزاری داریم که این امکان را در اختیار ما قرار دهد. نرم‌افزار Xing Player یا بطور اختصار Xing که زینک خوانده می‌شود، یکی از نرم‌افزارهای رایج برای این منظور است که بوسیله آن می‌توان فیلم را از طریق کامپیوتر پخش کرد. این نرم‌افزار قابلیتهای بزرگنمایی، تنظیم صدا، گرفتن عکس از صحنه‌های مختلف فیلم و جلو و عقب بردن فیلم را دارا میباشد.
ACDSee
این نرم‌افزار ابزار بسیار مناسبی برای دیدن تصاویر کامپیوتری است که بوسیله آن می‌توان تصاویر را در اندازه‌های مختلف تماشا کرد. این نرم‌افزار به کاربر امکان می‌دهد، اندازه پنجره نمایش تصویر را تغییر دهد و امکان نمایش بصورت اسلاید را فراهم می‌کند.
Winzip
این نرم‌افزار برای فشرده کردن فایلها به کار می‌رود. با اجرای این نرم‌افزار کاربر می‌تواند فایلهای مورد نظر خود را تا 90 درصد و حتی بیشتر (با توجه به قالب فایل) فشرده کند. هنگامی که می‌خواهید فایلی را منتقل کنید، ولی فایل درون دیسکت جا نمی‌شود، بد نیست از Winzip استفاده نمائید.WinRar نرم‌افزار دیگری برای فشرده‌سازی اطلاعات است.
