منبع : صدا در کامپیوتر مولف : احسان مظلومی، منصور سجاد
آشنائی با فرمت های صدا
تا قبل از ورود کامپیوتر به عرصه صدا به اسم فرمت صوتی وجود نداشت. صداها، اگر چه با کیفیت، به روش واحدی ذخیره و خوانده می شدند. ولی با ورود کامپیوتر، فایل های صوتی نیز، فرمت ها و قالب های مختلفی پیدا کردند. در کامپیوتر، فرمت یک فایل به معنی نوع ذخیره سازی اطلاعات و نحوه خواندن آنها است. اجازه دهید یک مثال بزنیم. در فرمت Mid، اطلاعات مربوط به هر ساز، به همراه پرئه ها، نت ها و سایر اطلاعات، جداگانه ذخیره می شود، ولی در فرمت wav اطلاعات صوتی بصورت طول موج های صدا ذخیره می شود و صداها قابا تفکیک نیستند. به همین دلیل، برنامه های خاصی وجود دارند که می توانند فرمت Mid را به نت های موسیقی تبدیل کنند. ولی در فرمت wav تمام طول موج ها ذخیره می شوند حجم فایل نسبت به فرمتMid بسیار بیشتر است. ولی در حال حل حاضر، بیشتر برنامه ها، اکثر فرمت های صوتی را پخش می کنند. تعدادی از مهم ترین فرمت های صوتی به شرح زیر هستند: Wma Ra mp3 wav Mid
Wav:
این فرمت معروف ترین و پراستفاده فرمت صوتی در کامپیوترهاست. Wav فرمت استاندارد ویندوز محسوب می شود. به همین دلیل، اکثر صداهای موجود در ویندوز با فرمت wav مشاهده می شوند و کلا این فرمت کاربرد بیشتری دارد. یعنی می توان یک فایل wav را به حالت های مختلفی ذخیره کرد. فرمت wav در همه برنامه های مرتبط با صدا شناخته شده و پخش می شود.
Mp3 :
این فرمت، محبوب ترین فرمت برای فایلهای موزیک محسوب می شود. در واقع Mp3 موفق ترین فرمت از خانوادهMpeg است . Mpeg فرمتی بود که برای فشرده سازی صدا و تصویر توسط گروهی از محققین ایجاد شد. این گروه که به نامMotion Picture Experts Group فعالیت می کردند، پس از اختراع این فرمت، نام خود را بر آن نهاد ند( Mpeg در واقع از حروف اول همین عبارت تشکیل شده است). پس از ایجاد این فرمت که Mpeg نیز خوانده می شد، از آن جمله:Mp3 و Mp2و Mp1 و Mpa. از این میان Mp3 بیش از بقیه کارآئی داشت و بیشتر مورد استقبال قرار گرفت. دلیل عمده موفقیت آن نیز این بود که در این فرمت، فایل های صوتی بسیار فشرده و کم حجم می شوند، با این فرمت ما می توانیم حجم بیشتری از موسیقی را روی cd ذخیره کنیم (حدود 12 ساعت موسیقی روی هر cd) و همچنین زمان دریافت موسیقی از اینترنت نیز کاهش می یابد. Mp3 در ویندوز 95 و اولین نسخه های ویندوز 98 پشتیبانی نمی شد. ولی در ویندوز بعدی، فرمت Mp3 بعنوان یکی از فرمت های پیش فرض گنجانده شده است.
CDDA:
این فرمت در واقع چندانی ربطی به فایل های صوتی کامپیوتری ندارد. ولی از آنجا در کامپیوتر استفاده زیادی دارد، آن را معرفی می کنیم. CDDA در واقع فرمت CD های صوتی یا Audio CD ها است که توسط ضبط ها و ها قابل اجرا است. این فرمت ساختار کامپیوتری ندارد و حتی نمی توان آنرا روی کامپیوتر کپی کرد. در حال حاضر به دلیل حجم بالائی که این فرمت اشغال از آن کاهش یافته است.
Mod: فرمت Mod یکی از این فرمت های قدیمی کامپیوتر است که در زمان سیستم عامل dos محبوبیت زیادی داشت. ولی با ورود ویندوز،کاربرد خود را از دست داد. این فرمت تا چهار کانال صوتی را پشتیبانی می کند. البته بیشتر برای پخش موزیک(بی کلام)مناسب است تا صداهای دیگر.
Mid:
Mid یا Midi یکی از فرمت های قدیمی صدا است که با وجود گذشت زمان، کهنه نشده و کاربرد خود را حفظ کرده است. Midi از حروف اول این کلمات است : Musical Instrument Digital Interface (به معنای رابط دیجیتالی ابزارهای موسیقی) تشکیل شده است. کاربرد اصلی فرمت Mid در موسیقی است. در واقع یک فایل Mid حاوی نت های موسیقی، اطلاعات مربوط به هر سازه، پرده ها، وقفه ها وهمه اطلاعات تخصصی موسیقی است. به همین دلیل با داشتن یک برنامه مناسب، می توانیم همه این اطلاعات را از فایل استخراج کنیم و این قابلیت برای موسیقیدانان بسیار مناسب است. در اکثر کامپیوتر ها نیز یک درگاه Midi موجود است که می توانیم ابزارهای موسیقی را به آن متصل کرد و موسیقی نواخته شده را را به صورت فایل Mid ضبط کنیم. همچنین می توانیم نت ها را بنویسیم و ابزار موسیقی آن را برای ما بنوازد. فایل های Midi حجم بسیار کمی نیز اشغال می کنند و این نیز مزیت آن ها ست. این فرمت در بسیاری از ابزارهای الکترونیک از جمله تلفن همراه هم کاربرد دارد.
Aiff:
این فرمت در اصل فرمت استاندارد کامپیوتر های آمیگا است. آمیگا، تا قبل از فراگیری شدن pc حروف اول را در زمینه صدا و تصویر می زد، تا سالها پس از ورود pc نیز فایل های صوتی آمیگا کاربرد داشت. ولی در حال حاضر به علت ورشکسته شدن کمپانی Commodore این فرمت نیز توسعه نیافته و کارائی خود را از دست داده است.
